Eindelijk is het weer zover, we gaan weer met de Vogelwacht Uden naar een nieuwe bestemming; Bulgarije. De staf Jan Willem Hermans en Peter van de Braak hebben weer een fraai draaiboek samen gesteld van de te bezoeken gebieden. We gaan met 24 personen van 7 t/m 17 mei en vertrekken deze keer vanuit Eindhoven naar Sofia.
Waar ligt Bulgarije
Bulgarije, officieel de Republiek Bulgarije, is een land in Zuidoost-Europa, gelegen in het oosten van de Balkan en ten zuiden van de rivier de Donau. Het land heeft een bevolking van 7.204.687 (2009) inwoners en een oppervlakte van 110.912 km². Sofia is de hoofdstad en met ruim 1,2 miljoen inwoners de grootste stad van het land. Andere belangrijke steden zijn Varna en Burgas (de belangrijkste havens aan de Zwarte Zee van Bulgarije), Plovdiv en Ruse.
Waarom vogelen in Bulgarije
Het land is 110.910 km² groot en heeft een grote verscheidenheid aan landschappen. Zo heb je er de Zwarte Zeekust van 354 km lengte die van Turkije naar Roemenie loopt en bedekt is met vele inhammen. Maar ook de vallei van de rozen tussen het Balkan- en Sredna Gora gebergte. Vruchtbare vlakke valleien langs de Donau en andere rivieren. Grote gedeelten van het land zijn typisch balkan, grote droge gedeelten die door schapen en geiten beweid worden. Bulgarije is een bergachtig land. De hoogste berg is de Musala (2925 m) in het Rila gebergte gelegen ten zuiden van Sofia. Het landschap lijkt op de Alpen en bevat 130 pieken boven de 2000 meter, gletsjervalleien, meren en druipsteengrotten. Verder naar het zuiden, in het Pirin gebergte is de op twee na hoogste berg gelegen (Vihren 2914 meter).
Het balkan gebied is weer geheel anders. Hier is wel de langste bergketen van het land gesitueerd dwars door Bulgarije van Sofia naar de Zwarte Zeekust. Het heeft relatief lage bergen (hoogste punt Botev op 2376 meter) en is zwaar bebost. Het oostelijk Rhodopes gebergte is bezaaid met een vriendelijke conifeerachtige begroeiing, terwijl het westelijke gebergte meer bergachtig is en wordt gedomineerd door de overblijfselen van vulkaanse oorsprong.
Vogels van Bulgarije
De combinatie van berg-, laagland- en kustvogels in Bulgarije is overweldigend. Bedreigde vogels als Kroeskoppelikaan, Witoogeend, Keizerarend en Scharrelaar hebben belangrijke broedpopulaties in Bulgarije. Ook vogels die elders zeldzaam zijn in Europa komen in ruime aantallen voor in Bulgarije, zoals Vale Gierzwaluw, Veldrietzanger, Isabeltapuit, Bonte Tapuit en Balkanvliegenvanger. Bulgarije is een van de beste oostelijke landen voor roofvogels. Arendbuizerd, Balkansperwer, Slangenarend, Dwergarend, Schreeuwarend, Keizerarend, Vale Gier en Aasgier broeden in Bulgarije. Tijdens de lentetrek kunnen tienduizenden Schreeuwarenden doortrekken. Ondanks dat de Monniksgier niet meer broedt in Bulgarije verschijnt de soort regelmatig in het Oostelijk Rhodope gebergte. Alle tien soorten Europese spechten komen hier voor. Wat te denken van Alpenheggemus, Strandleeuwerik, Witrugspecht (Lilfordi) en Drieteenspecht (Alpinus). Moerasjes langs de Zwarte Zeekust en de Donau herbergen kolonies van Zwarte Ibis, Lepelaar, Vorkstaartplevier en diverse reigersoorten. Deze gebieden zijn ook belangrijk voor trekvogels, zoals Roze Pelikaan en diverse roofvogels die in grote getale voorbij komen in het voorjaar. De hoge bergen hebben de alpenachtige vogelsoorten zoals, Steenpatrijs, Rotskruiper, Alpenkauw, Alpengierzwaluw, Rotszwaluw en Notenkraker. Andre opmerkelijke soorten die we kunnen tegenkomen zijn Rotsklever, Maskerklauwier, Griekse Spotvogel, Balkanbergfluiter, Spaanse Mus en Zwartkopgors.
De reis van dag tot dag
Zaterdag 7 mei 2011
De groep vertrok om 13.00 uur vanaf de Groenhoeve in Uden naar Eindhoven Airport, het was prachtig weer en iedereen was goed gemutst. Eenmaal in het vliegtuig vraagt Jan Willem aan één ieder hoeveel men denkt het aantal vogels te gaan zien, de bekende competitie van iedere reis. Ik zelf dacht rond de 200 aangezien door Bulgarije veel vogels trekken naar andere landen, dat we uiteindelijk het record zouden gaan verbreken had niemand verwacht.
Eenmaal aangekomen in Sofia bleek het weer net ietsjes minder te zijn, echter mocht dit de pret niet drukken. Tijdens het wachten op de 3 busjes zagen we de eerste Vale gierzwaluwen al overkomen, de competitie is gestart! Wij rijden uiteindelijk in het donker naar ons hotel waarvoor we vanuit Sofia naar Pazardzik reden over de snelweg, waarna we via binnenwegen uiteindelijk op ons adres aankwamen. Hier kregen we een lokaal gerecht te eten wat een homp vlees met vet was, ik sla deze keer over en neem een lokaal biertje waarna het tijd is om naar bed te gaan. Op de achtergrond horen we nog een Dwergooruil roepen, maar het zou ook een autoalarm geweest kunnen zijn..
Zondag 8 mei 2011
Vandaag gaan we naar Trigrad en rijden het Rhodopegebergte in. Voor het ontbijt van 8.00 uur loop ik met René nog even naar het parkje in de stad. We zien hier veel Putters en Groenlingen maar horen ook de eerste Wielewaal zingen. Er foerageren wat Turkse tortels en menen een specht te horen maar krijgen hem niet gevonden. Na het ontbijt rijden we de bergen in en maken onze eerste stop bij een houtzagerij waar we de heuvel af speuren naar vogels. We zien een Notenkraker foerageren en zien diverse zangvogels zoals Geelgors, Putters en Glanskoppen. Ik probeer van de Glanskoppen wat foto’s te maken aangezien we deze in Brabant niet tegenkomen. Het is helaas wat regenachtig weer waardoor het licht niet optimaal is echter blijven er een paar leuke plaatjes over.
We rijden een stuk verder en stoppen bij een open vlakte met bosranden. We zien hier een vrouwtje Roodpootvalk jagen. Deze blijft helaas op zodanige afstand dat er geen foto van te maken is. Ook zien we de eerste Beflijster, een trekvogel die we vaak op de Maashorst aantreffen. Ook vinden we Goudhaantjes en Zwarte mezen.
Als we iets verder rijden komen we in de sneeuw terecht. Bij een water aangekomen zien we een Bosruiter en hoorden we eerst het geluid van een Grijskopspecht. Voor mij een nieuwe soort dus we proberen er wat foto’s van te maken. We klimmen met onze apparatuur tegen een helling op zodat we op dezelfde hoogte komen als de specht. Het is slecht weer dus een achtergrondje van bergen is beter als de grijze lucht. De Grijskopspecht laat zich op gepaste afstand fotograferen waarna we tevreden verder rijden.
We rijden door een klein dorp met een meertje waar we een Zwarte ooievaar zien foerageren. We stoppen hier even om een plaatje te maken en zien tal van Bonte kraaien en een Rotszwaluw die op één van de woningen aan het rusten is. We rijden verder de bergen in en de wegen worden steeds slechter door kuilen. Het duurt dan ook niet lang alvorens het eerste busje een klapband krijgt. Gelukkig zijn we met voldoende mensen om deze te wisselen en rijden al snel weer verder.
We gaan eerst even picknicken. Het is gebruikelijk om tijdens onze reizen met de vogelwacht eten te halen in de supermarkt en dit te nuttigen in de natuur. Dit om zoveel mogelijk tijd buiten te besteden!
Nadat we gegeten hebben rijden we door naar de Trigrad Kloof. Hier had ik me op voorbereid, dit is namelijk de plek om de Rotskruiper te vinden. De Kalkstenen muren zijn een ideaal biotoop voor deze vogels, en ik had op reisverslagen van anderen gelezen dat ze hier zouden broeden. We parkeren onze bussen op de parkeerplaats en gaan op zoek naar de Rotskruiper. Deze plek herkende ik niet van de foto’s op het internet en helaas vonden we deze soort ook niet hier. Wel zagen hier diverse Raven, een Witte kwikstaart en Waterspreeuw. De Trigrad kloof is niet de enigste plek in Bulgarije waar de Rotskruiper te zien is, het is wel de bekendste omdat de kalkstenen muren makkelijk te bereiken zijn zonder de bergen in te trekken. Slechtvalk, Alpengierzwaluw, Rotszwaluw, Roodstuitzwaluw, Waterspreeuw, Grote Gele Kwikstaart, Zwarte Roodstaart en Grijze Gors kunnen hier ook gezien worden. De kloof ligt in het westelijk Rhodopegebergte, wat totaal anders is als het oostelijk deel.
Een beetje teleurgesteld rijden we naar Yagodina waar we een hotel geboekt hadden. Hier hadden we nog iets tijd om voor het donker de omgeving te verkennen. Een schitterende omgeving, waar de tijd nog heeft stil gestaan. In hotel Yagodina was het goed toeven, wederom smaakte het eten en de bijbehorende alcoholica prima. Ik zoek in de avond op internet nog eens naar de plek van de Rotskruiper, en wat blijkt we zijn te ver door gereden. De Rotskruiper broedt 10 meter voor de ingang van de tunnel aan de kalksteenmuur zijde. Hopelijk gaan we nog een keer een poging wagen morgen.
Maandag 9 mei 2011
Vandaag hadden we een lange reis voor de boeg. We waren al vroeg opgestaan om de omgeving te verkennen. Ik wilde deze reis graag de Ortolaan fotograferen, een grote wens en het zou in Bulgarije moeten kunnen lukken. Dit was een ideaal biotoop ervoor, dus trokken we er met een paar man op uit. We vinden diverse Zwarte roodstaarten, Europese kanarie en Bonte vliegenvangers. Op een gegeven moment roept Jos, ik heb een Dwergooruil gevonden! En ja hoor, hij zat op 1 meter hoogte boven de grond in een struikje, gaaf!! Mijn fototoestel draait overuren waarna we besluiten de rest van de groep te informeren. Helaas blijkt achteraf dat mijn Imagetank de foto’s niet heeft opgeslagen waardoor ik alle foto’s kwijt ben van dit uiltje. Tijdens de wandeling door de velden zagen we ook Goudvink, Braamsluiper, Vuurgoudhaan en in het dal was de roep van de Bosuil goed te horen.
Het weer was nu stukken beter, zodat besloten werd om toch eerst nog een bezoek te brengen aan de Trigrad kloof. Gelukkig want dit moest het moment gaan worden! En exact zoals op het internet stond vonden we de Rotskruiper net voor de ingang van de tunnel. Prachtige vogels, maar tegelijkertijd zo ontzettend moeilijk scherp vast te leggen. Hun grijze kleur valt weg op de grijze kalksteen achtergrond waardoor de camera moeilijk kan focussen. Ook zijn ze dermate bewegelijk en heb je weinig licht in de kloof waardoor vele onscherpe foto’s ontstaan. Gelukkig zijn er een paar gelukt en ben ik tevreden!
Boven in de kloof waren de Slechtvalken aan het jagen op o.a. Vale Gierzwaluwen. We vervolgen onze weg naar het stuwmeer van Studen Kladenetz en hebben diverse stops gemaakt. Op een gegeven moment pakten we een verkeerde afslag en moesten omkeren. Iemand merkte een Ortolaan op waardoor we met zijn allen uitstapten. Ik loop samen met Mark naar boven om op het aardappel veldje de diverse Ortolanen te fotograferen, tevens zien we ook Geelgorzen en een Arendbuizerd.
Op een gegeven moment vliegt alles spontaan op door een bewegende schaduw. We kijken omhoog en zien een juveniele Keizerarend, wouw!! Wat een bakbeest, wederom maakt mijn camera overuren. Het duurt niet lang voordat de Keizerarend tegen de zon in vliegt en we terug lopen naar de busjes.
We waren niet zeker van de determinatie en iedereen valt in discussie tijdens de rit verder. Wij rijden door en zien tijdens de rit nog een Wespendief overkomen die ook de nodige discussies oplevert maar uiteindelijk exact voldoet aan het plaatje in de ANWB Vogelgids. We rijden verder naar Kardzali en verkennen even de omgeving. Hier zien we diverse Wielewalen vliegen en een Roodkopklauwier die zich mooi liet fotograferen. Het weer werd ook steeds beter en uiteindelijk zien we toch de eerste zonnestralen van deze reis.
We rijden nog iets verder en gaan rechtsaf en rijden door een Turks sprekend dorpje. Iets buiten het dorp eindigde de weg en hadden we een mooi uitzicht op het stuwmeer. Voordat we hier aankwamen hadden we al enkele Zwarte Ooievaars in vlucht gezien en vlogen er veel Bijeneters rond. We besluiten om hier even te wandelen wat onze wat nieuwe soorten oplevert zoals een aantal Spaanse Mussen, maar ook een Isabeltapuit, Zwartkopgors en Balkan Gele Kwikstaart.
Uiteindelijk arriveren we bij ons onderkomen. Het hotel complex Arda is schitterend gelegen in een bocht van de Arda. Het hotelpersoneel kende echter geen woord Engels of Duits en wij geen Bulgaars. Communiceren was moeilijk. Maar toch kregen we duidelijk wanneer we gingen eten. Tijdens het eten stapte ook onze gids binnen, genaamd Iordan. Deze sprak voortreffelijk Engels, zodat het communiceren weer makkelijk ging. De gids verbleef ook in dit hotel om morgenvroeg eerst een wandeling in de omgeving te maken en dan de hele dag met ons op pad te gaan. We laten hem nog even de foto’s zien van de waarschijnlijke Keizerarend, en deze bevestigd positief. Yes!!
Dinsdag 10 mei 2012
Voordat we gingen ontbijten zijn we om zes uur met onze gids Iordan de omgeving gaan bekijken. We hoorden een Rouwmees en al snel zagen weg hem foerageren. Helaas te ver weg voor een foto maar dit werd vergoed door aanwezigheid van de Wielewalen, Nachtzwaluw, Ijsvogel en een Sperwergrasmus. Na het ontbijt gaan we op pad.
We waren nog geen kilometer van ons hotel af en we zagen al een Balkankwikstaart, Kleine Klapekster en een overvliegende Aasgier.
We gingen richting Madzharova, maar alvorens er te komen stopten we bij een steile rotswand. Hier zou een Rotsklever broeden dus de gehele berg werd afgespeurd en uiteindelijk werd hij gevonden bij zijn nest. Ondertussen speurde ik de bergheling naar beneden af naar kleine zangvogels. Uiteindelijk vond ik tussen de struiken een Baardgrasmus die heel eventjes nieuwsgierig keek.
er zijn geen afbeeldingen gevonden
We gaan iets oostelijker van Studen Kladenec, hier ligt Madzharovo, een oud mijnwerkersdorp. Het dorp ligt rond de rivier in de heuvels van het oostelijk Rhodopegebergte. Broedvogels zijn hier o.a. Zwarte Ooievaar, Vale gier en Aasgier, Slangearend, Dwergarend, Wespendief, Arendbuizerd, Rode en Blauwe Rotslijster, Sperwergrasmus, Orpheusgrasmus, Kleine Zwartkop, Baardgrasmus, Cirlgors, Grijze Gors, Rotszwaluw, Roodstuitzwaluw, Blonde Tapuit, Rotsklever en Rouwmees. Dwergooruil, Steenuil en Syrische Bonte Specht zijn in het dorp te zien. De hellingen en rotsen van Kovan Kaya langs de rivier van het dorp zijn goed voor Vale Gier, Rode en Blauwe Rotslijster, Blonde Tapuit, Rotsklever, Rotszwaluw, Roodstuitzwaluw, Alpengierzwaluw en Grijze Gors. In de lente is er vogeltrek langs de rivier te zien. Roofvogels die hier doortrekken zijn o.a. Visarend, Zwarte Wouw, Schreeuwarend, Dwergarend, Bruine Kiekendief en Grauwe Kiekendief, Balkansperwer en Roodpootvalk.
De Bulgaarse Vogelbescherming heeft iets voor Madzharova een gierencentrum ingericht. Op de steile rotsen broeden Vale Gieren die vanuit een schuilhut goed te zien zijn en tevens wordt er op gezette tijden aas uitgelegd. Voordat je bij de schuilhut komt loop je door een bos waar de Balkanbergfluiter goed te horen was. We hadden nog meer geluk, alle giersoorten, Vale Gier, Aasgier en zelfs de Monniksgier waren aanwezig.
We hebben in het bezoekerscentrum gegeten, wat helaas vrij lang duurde, maar het was wel lekker!
Langs de Arda maakten we nog een stop en hier zagen we prachtige vogels. Wat te denken van Oostelijke Blonde Tapuit, Blauwe Rotslijster, Aziatische Steenpatrijs en een Arendbuizerd op nest. Weer iets verder een stop waar we de Sperwergrasmus gezien hebben. Het werd al later en we moesten naar Topolovgrad. Voordat we hier arriveerden zou de gids ons nog naar een plek leiden waar Maskerklauwieren te zien zouden zijn. We wisten via www.observado.org al in de buurt een plek van deze soort. De gids reed hieraan voorbij. Een kilometer of vijf verder werd gestopt. Het weer dreigde wel, er kwam een onweersbui opzetten.
Flink gezocht helaas geen Maskerklauwier gezien. We namen afscheid van Iordan en gingen naar Topolovgrad in stromende regen en slalommend om de diverse gaten in de weg te ontwijken. Snel hadden we het hotel Sakar gevonden en konden we dineren. Na het diner werden de diverse waarnemingen weer genoteerd. De teller stond inmiddels op 143 soorten.
Woensdag 11 mei 2011
Vandaag rijden we richting de Zwarte Zeekust. Onderweg zijn we ook de omgeving van het Sakargebergte verkennen. Het Sakargebergte ligt in het zuidoosten van Bulgarije tussen de rivieren Maritsa en Tundza. Het is meer een heuvelachtig gebied dan berggebied. De hoogste top is slechts 856 meter hoog (Visegrad). De combinatie van een gematigd mediterraan klimaat en de aanwezige begroeiing, welke afwisselend bestaat uit open terrein met lage struiken en eik- en loofbossen, maken van deze plek een ideale verblijfplaats voor tal van vogelsoorten.
Sakar is de plek in Bulgarije om Zwartkopgors, Griekse Spotvogel, Orpheusgrasmus, Maskerklauwier en Keizerarend waar te nemen. In dit gebied broeden niet minder dan 3 koppels van laatstgenoemde vogel. Rond het hotel was voor het ontbijt begint al veel te zien. Ik maakte een wandeling en kon bij een regenplas op mijn buik Roodstuitzwaluwen fotograferen. Ook Huiszwaluwen pakte hier hun nest materiaal.
er zijn geen afbeeldingen gevonden
Na het ontbijt zijn we terug gegaan naar Jeruzilamo om weer een poging te wagen om de Maskerklauwier te zien. Onderweg stoppen we diverse malen om Scharrelaars, Kalanderleeuweriken, Kwartels en Wespendieven te zien en te pogen te fotograferen. Tussen de leeuweriken vond ik ook een Kortteenleeuwerik en Duinpieper.
Op onze internetplek aangekomen zagen we al snel een Maskerklauwier. We ontdekten er totaal 4 en vonden uiteindelijk op afstand ook een nest wat wij zeer bijzonder vonden. Met een paar man verstopte we ons bij een boom waar hij regelmatig in dook en konden zo uiteindelijk onze plaatjes maken.
er zijn geen afbeeldingen gevonden
Via de snelweg zijn we het Sakargebergte weer ingereden waarbij we in een vogelkijkhut gepicknickt hebben. Er verscheen een Schreeuwarend in de lucht echter vloog hij met rap tempo van ons af waardoor er geen foto mogelijkheid was. Helaas, maar de dag kon eigenlijk niet meer stuk. Via kleine gehuchten gingen we naar Stiht, een plaatsje gelegen aan de Turkse grens. Aan de oude overblijfselen te zien (grenswachten, prikkeldraad) was dit vroeger verboden gebied. Nu is het een prachtig vogelterrein. Helaas reed Jan-Willem een slang dood, die lag te zonnen op de weg. Dit gebeurt vrij vaak, gezien de vele dode slangen die we gezien hebben. Er moest even gestopt worden, waarbij de Keizerarend zich mooi liet zien. Het waaide echter flink, zodat het stilhouden van de verrekijker niet eenvoudig was. Hier ook veel vlogen ook veel Ooievaars. In het gebied hebben we nog een water bezocht, waar Fuut, Dodaars, Zwarte Stern en zeer veel Oeverzwaluwen zaten. De weg verder ging voornamelijk door het bos. We hebben een stukje door het bos gelopen en zagen mooie orchideeën, maar ook een Grauwe Vliegenvanger en hoorden een Nachtzwaluw. In het donker arriveerden we in Burgas, Iets buiten Burgas lag ons hotel Pilchevi, in de buurt van de Zwarte Zee. Het avondeten stond klaar, waarbij een zelf gebrouwen aperitief voor de nodige maagtrekkingen zorgde. Uiteraard werd de stand weer opgemaakt.
Donderdag 12 mei
Voor het ontbijt waren we alweer op pad geweest, en konden genieten van de zang van de Noordse nachtegaal. Wat een geluid komt er uit dat keeltje! Ook vinden we weer diverse Wielewalen die zoals de rest van de dagen maar moeilijk in het zicht kwamen voor een foto. Na het ontbijt zijn we eerst naar het Atanasovsko meer gereden. Het Atanasovsko meer (1.700 ha) is een ondiep zoutmeer gelegen ten noordwesten van de stad Burgas. Dit wetland met de daar rond gelegen rietvelden en zoetwater kanalen zijn het hele jaar door een aantrekkingskracht voor vogels. Het meer zelf ligt in de baan van de zogenaamde “Via Pontica” migratieroute. De trekbaan tussen noord en zuid. Elk jaar passeren hier duizenden Roze pelikanen, ooievaars, schreeuwarenden en Wespendieven. Sinds 1984 is dit een Ramsar site en het noordelijk deel van het meer werd uitgeroepen tot natuurreservaat terwijl het zuidelijk deel een bufferzone vormt.
We zijn nauwelijks de auto uit en zagen we al weer een aantal Scharrelaars.
er zijn geen afbeeldingen gevonden
We hebben een behoorlijke wandeling gemaakt langs de rietvelden en zagen onder andere een Grote Karekiet, diverse Ralreigers, Wulpen en Vorkstaartplevier. Ook een Grauwe Klauwier werd gespot die op afstand gefotografeerd kon worden. Terugrijdend bij een betoncentrale liet de Syrische Bonte Specht en een Kleine Torenvalk zich mooi zien. We gingen naar het volgende meer, het Burgasmeer, maar hebben eerst inkopen gedaan voor de picknick.
Burgas of Vaya meer. Dit grote meer is 9,6 kilometer lang en maximaal 4,5 kilometer breed (2.760 ha). Het ligt aan de rand van Burgas en tegen een triest ogend industriegebied. Maar weinig industriegebieden hebben zo’n vogeleldorado te bieden. Weg van de drukke hoofdweg zijn de oevers aan de oostzijde met riet bezet. In het zuidwesten zijn slikvelden en bosjes. Dwergaalscholver, Woudaap, Kwak, Ralreiger, Purperreiger, Kleine Zilverreiger, Lepelaar, Zwarte Ibis, Witoogeend, Snor, Kleine Karekiet en Grote Karekiet vinden het brakwater aantrekkelijk. Het aantal steltlopers hangt af van de waterhoogte. Steltkluut en Kluut broeden er. Zwarte Ruiter, Poelruiter, Witgat en Kemphaan zijn talrijk in de lente. Het op het eerste gezicht niet aantrekkelijke gebied is in feite de beste plek in Bulgarije voor de beide pelikanen. Grote groepen van Roze Pelikanen verblijven hier tijdens de trek en vaak zitten er ook nog enkele Kroeskoppelikanen tussen. Bij de eerste stop in Burgas langs een drukke weg zagen we Ralreiger, Woudaap, Kroeskoppelikaan, Kwak, Visdief en Dwergstern. Besloten werd om naar Gorno Ezerovo te gaan om de plas van die zijde te bekijken. Hier staat echter veel riet, waardoor je niet zo dicht bij het water kan komen. Iets voorbij deze plaats gaat de weg omhoog en heb je een beter zicht op de plas. Vandaag was de trek van de Boomvalken aan de gang. Op een gegeven moment hingen er twintig boven ons hoofd, natuurlijk allemaal tegen het licht in. Er zat een Buidelmees in het riet die zich niet liet zien. Van hieruit gingen we naar het Mandra meer en de Poda lagune.
Mandra meer
Dit is het zuidelijkst gelegen meer van de drie grote meren rondom Burgas. Het voormalige brakwatermeer gevoed door verschillende rivieren en de zee, werd in 1963 afgesloten van de zee door een dam. Momenteel is Mandra een zoetwatermeer van 8 kilometer lang en maximum 1,3 kilometer breed (3.884 ha). Door de afsluiting verdwenen naast de ondiepe meertjes en de rietvelden tevens de geschikte broedplaatsen voor duizenden riet- en watervogels.
Poda lagune
Deze uitstekende plek behoorde vroeger tot het oostelijke punt van het Mandrameer en is circa 100 ha. In de lente zijn in het riet kolonies te ontdekken van de volgende soorten: Kwak, Purperreiger, Kleine Ziverreiger, Lepelaar en Zwarte Ibis. Er zijn drijvende nesten waar Grote Stern, Visdief en Dwergstern op broeden. Ook Tureluur en Kluut broeden hier. Dit alles kan vanaf een uitkijktoren op het bezoekerscentrum gade geslagen worden. Andere soorten die in de lente hier gezien kunnen worden zijn Dwergaalscholver, Klein Waterhoen, Waterral, Geelpootmeeuw, Dunsnavelmeeuw, Zwartkopmeeuw, Witwangstern, Vorkstaartplevier, verschillende steltlopersoorten en Cetti’s Zanger. De niet meer in gebruik zijnde elektrische masten worden meestal bewoond door Aalscholvers. Ondanks dat ze hier niet broeden, zijn vaak Rosse Pelikaan en Kroeskoppelikaan te zien. Poda is op zijn best tijdens de trek voor wadvogels, sterns, meeuwen en roofvogels.
Bij het bezoekerscentrum van de Bulgaarse Vogelbescherming hebben eerst gepicknickt. Wij zijn direct het gebied ingewandeld, terwijl een enkeling eerst boven op de uitkijktoren van het bezoekerscentrum het hele gebied aanschouwde. Dwergaalscholvers broeden hier volop. Ook was een broedende Zeearend van hieruit te zien. Aalscholvers, Visdiefjes, Zwarte Sterns, Witwangsterns en Witvleugelsterns vlogen af en aan. De wandeling in het gebied leidt naar de Zwarte Zeekust. We zagen onder andere Zilverplevier, Krombekstrandloper, Krooneend, Witoogeend, Terekruiter, en Baardman. De Terekruiter was voor mij een nieuwe soort, hij bleef echter op grote afstand. Een geweldig gebied, wat door de Bulgaarse Vogelbescherming met hun weinige middelen goed beheerd wordt. We hadden nog tijd, zodat we naar het meer van Alepu zijn gegaan. Dit ligt aan de Zwarte Zeekust in een toeristische omgeving. Hier zagen we een Parelduiker op zee en waren Kleine plevier en Strandplevier mooi te zien. We zijn weer teruggereden naar Burgas en hebben nog even gestopt bij een uitkijkplek van het Atanasovsko meer. Dit leverde een Zwarte Ruiter en Kluten op. Bij het avondeten weer in het hotel Pilchevi misten we de sterke drank! De stand kwam op 203 soorten te staan en bijna alle deelnemers zaten al niet meer in de race.
Vrijdag 13 mei 2011
Na het ontbijt zijn we eerst teruggereden naar Burgas om bij een kijkplek langs de grote weg nog het Atanasovsko meer over te kijken. Aan deze zijde lagen allerlei slikvelden. Met de auto konden we iets omlaag rijden en hadden we enigszins beschutting van een vissershutje. Hier kroop ik met een klein groepje richting de waterkant om vervolgens op ons buik Krombekstrandlopers te fotograferen. Ze kwamen tot op 4 meter voor ons neus foerageren, geweldig!
Ik had hier wel de hele dag kunnen blijven liggen. Ook een Temmincks Strandloper, Kleine Strandlopers, en zelfs nog een Kanoet, die hier zeldzaam zijn hebben we mogen noteren. Hierna werd koers gezet naar het noorden.
Iets buiten Burgas ligt het Pomoriemeer. Hier hebben we de auto geparkeerd, wat Dwergmeeuwen, Zwarte Sterns en Witvleugelsterns opleverde. Toen we wilden vertrekken kwam een grote groep Roze Pelikanen voorbij. We zijn de binnenlanden ingereden om naar de Dyulinski pas te gaan. Dit is een goed vogeltrekpunt. Echter het hoogtepunt van de trek is al voorbij, zodat dit niet echt de moeite waard was. We hebben hier de boterham genuttigd, waarbij nog wel een grote groep Bijeneters voorbij kwam. Hierna zijn we naar Gorica gereden. In de bossen hebben we prachtig de Balkanvliegenvanger gezien, maar te kort om een goede foto te maken, balen!
Dit is de plek in Bulgarije voor deze soort. Daarna zetten we koers naar het 25 kilometer verder gelegen Kamcija.
Kamcija
Dit broekbos herbergt oude eiken, olmen en essen en gelegen aan de rivier Kamcija. Het is de plek voor de Balkanvliegenvanger maar soms ook van de muggen. Het gemengde loof- en dennenbos is bezaaid met wegen, hotels, campings en restaurants. Toch kunnen hier alle 7 spechtensoorten gezien worden en de gewone bosvogels. Zwarte Ooievaar, Dwergooruil, en Rouwmees zitten hier ook. Het lange zandige strand ten noorden van de riviermonding is in de lente de moeite waard voor zwaluwen, piepers, kwikstaarten en tapuiten die hier doortrekken. Wij kwamen aan en zagen meteen de Middelste Bonte Specht. De Kamcija langs gelopen naar de Zwarte Zee, wat maar een kort stukje was leverde niet veel bijzonders op. Teruggekomen bij de auto’s zagen we een Balkanvliegenvanger, Grijskopspecht en werd de holte ontdekt van een Kleine Bonte Specht. Ik fotografeerde nog een Ringslang op het water en een zingende nachtegaal. We moesten nog een eind naar Kavarna. Op tijd kwamen we aan in Kavarna, zodat besloten werd om snel nog een bezoek aan Kaap Kaliakra te brengen.
Kaap Kaliakra
De variatie aan vogels op deze twee kilometer lange landtong is opmerkelijk. Dit komt door de grote diversiteit aan landschappen. Vanuit Balgarevo rijden we naar de kaap en zien we de eerste struiken voordat het steppeachtige landschap opdoemt. Hier zijn Roodpootvalk, Sakervalk, Arendbuizerd, Griel, Kalanderleeuwerik, Kortteenleeuwerik, Duinpieper, Kleine Klapekster, Hop, Izabeltapuit, Blonde tapuit, en Zwartkopgors te zien. Meestal zijn er ook groepen van Rosse Spreeuw waar te nemen. Het ravijn aan linkerzijde herbergt een Oehoe. Iets verder bij de ruines en de parkeerplaats bevinden zich kliffen die goed zijn voor Bonte Tapuit en Alpengierzwaluw. Kuifaalscholvers zitten op de rotsen zo’n 60 meter naar beneden. Een pad rechts van de gebouwen leidt tot een café en naar de uiterste punt van de kaap. Palen en netten voor de kust zijn bezet door meeuwen en sternen. Kaliakra is een flessenhals waar vaak vogels tijdens de trek even uitrusten. Kleine Vliegenvanger en diverse zangers kunnen in grote getale aanwezig zijn. Ons bezoekje in de schemering leverde al de volgende soorten op: Sperwergrasmus, Bonte Tapuit, Wielewaal en Hop. Dat beloofde wat voor morgen. Ons hotel Venera was wat moeilijk te bereiken voor de navigatie. Na enig navraag bereikten we het prachtig gelegen hotel.
We werden hartelijk onthaald, het eten en drinken ging er uitstekend in.
Zaterdag 14 mei 2011
Het hotel lag pal aan de kust op een helling, zodat we vanuit het hotel prachtig over de Zwarte Zee konden kijken. Voor het ontbijt konden we al de trek bekijken van Wielewalen, Nachtegalen, Zwarte Ibis en Vale Spotvogel. Ter plekke zaten er meer Wielewalen dan Merels (al waren deze moeilijk te fotograferen)!!. We hebben snel ontbeten om zo al vroeg naar de Kaap te kunnen gaan. De dag begon al goed met enkele Grielen en Kalanderleeuweriken. Op de Kaap ligt een oude nederzetting die bezocht kan worden. Er wordt wel entree geheven, zodat ook wij de tolpoort doorgingen. Voor ons is het echter meer te doen om de vogels dan om de ruines. Iets voorbij de slagboom had je een rij bosjes. Hier was volop vogeltrek te bewonderen. Vandaag stonden blijkbaar de vliegenvangers op het programma. Grauwe Vliegenvanger, Bonte Vliegenvanger, Withalsvliegenvanger en Kleine Vliegenvanger lieten zich volop en in grote getale zien, met daartussen enkele Sperwergrasmussen echter deze laatste soort begint een beetje de baalsoort te worden van Bulgarije, ik kreeg hem niet in focus. Bij de ruines moet de Bonte Tapuit zitten en jawel hoor, hij liet zich prachtig bewonderen.
Ook het vrouwtje was aanwezig. Daarnaast kon je hier (met wind tegen) Alpengierzwaluwen fotograferen, en was er ook een Ortolaan die heel even meewerkte.
Op het hoogste punt kijk je diep naar beneden en daar zaten de beloofde Kuifaalscholvers. We besloten om hier de groepsfoto te maken, het duurde nog wel een poos dat iedereen aanwezig was en de foto gemaakt kon worden. Terug naar Kavarna hebben we de auto’s weer vol getankt en de nodige proviand ingeslagen. Op weg naar Darankulak.
Darankulak
Dit natuurlijke kustwetland is gescheiden van de zee door een rij duinen en kan verdeeld worden in drie hoofdgroepen, het zogenaamde Arendenmoeras in het noorden, het grote brakwatermeer in het midden en rietmoeras in het zuidoosten. Dwergaalscholver is het hele jaar hier te zien. Broedvogels zijn Roerdomp, Woudaap, Purperreiger, Witoogeend, Vorkstaartplevier, Bruine Kiekendief, Snor, Zwartkoprietzanger, Bosrietzanger, Kleine Karekiet, en Grote Karekiet. Maar de grootste reden om hier naar toe te gaan is de Veldrietzanger, die hier gemakkelijk te zien is. De beide pelikaansoorten worden ook vaak gezien. Dwergstern, Kleine Plevier, en Strandplevier nestelen in de duinen.
In de omgeving zijn Griel, Scharrelaar, Bijeneter, Kleine Klapekster, Balkankwikstaart. Kalanderleeuwerik, Kortteenleeuwerik, Vale Spotvogel, Spaanse Mus en Zwartkopgors. In de trektijd is alles mogelijk, Roze Pelikaan, Dwergaalscholver en Witoogeend zijn algemeen in de lente.Aangekomen in het gebied hebben we eerst de nodige boterhammen ingeslagen. Het was warm en de boterhammen smaakten prima. In de velden rondom waren Kalanderleeuwerikken en Kortteenleeuwerikken te zien. Camping Kopmoc aan de kust zou het mooiste punt zijn. Onderweg zagen we verschillende Scharrelaars, maar ook weer veel vliegenvangers. Bij de camping hebben we de auto geparkeerd en zijn het duingebied ingelopen. We zagen meteen een Woudaap en diverse Ralreigers. In de bomen verderop zat een grote kolonie Dwergaalscholvers. Het riet voor ons is bijzonder interessant, Grote Karekiet, Snor en de zeldzame Veldrietzanger is in één blik te zien.
Natuurlijk proberen we die laatste op de foto te zetten al hadden we hard tegenlicht. Uiteindelijk lukte het om ongestoord een foto te maken. Het werd al later en we wilden ook nog naar Sabla. Onderweg werd nog een klein poeltje ontdekt, waarin een Steltkluut zat, maar ook een Vorkstaartplevier en een Bosruiter.
Sabla
Dit is een complex van drie brakwatermeren, Sabla, Ezerets en Tuzla (het meest zoute) afgescheiden van de Zwarte Zee door zandduinen. Sabla en Ezerets zijn door een kanaal aan elkaar verbonden. De omgeving bestaat uit water, grote rietvelden, zoutmoerassen, slikvelden, duinen en weiland. Deze mix van biotopen heeft voor een grote variatie aan broedvogels gezorgd, zoals Woudaap, Roerdomp, Witoogeend, Casarca, Klein Waterhoen, Dwergstern, Rouwmees, Bosrietzanger, Snor, Grote Karekiet, en Veldrietzanger.
We parkeerden de auto’s weer bij een camping. Hier hadden we een prachtig zicht over een plas die pal aan de zee ligt. Er was zelfs een verhoging gemaakt zodat over het riet gekeken kon worden. Witoogeend, Wintertaling en Zomertaling, Tafeleend, Pijlstaart, Dodaars, Purperreiger, Koekoek en zelfs in de schemer zagen we een mooi een Klein Waterhoen aan de voet van het riet scharrelen. Snel terug naar Kavarna, want om 21.00 uur zou het eten opgediend worden. Deze dag had weer vele nieuwe vogels opgeleverd, zodat Jan tevreden de stand op 222 soorten gekomen kon zetten. Niemand heeft dus de juiste soortenstand geraden, iedereen gokte op minder.
Zondag 15 mei 2011
Voor het ontbijt kon vanaf het balkon van het hotel weer vogeltrek waargenomen worden. Maar ook een school dolfijnen die langs kwamen waren goed te zien met de telescoop. Vandaag een heel eind rijden om naar Srebarna te gaan.
Srebarna natuurreservaat
Srebarna is een overblijfsel van de eens talrijke meertjes langs de Donau. Het meer heeft rietvelden, steppen, wijnvelden en agrarisch landschap die regelmatig onder water lopen. Een broekbos scheidt het meer van de Donau. Dit is de enigste plek in Bulgarije waar de Kroeskoppelikaan broedt, maar ook soorten als Geoorde Fuut, Roodhalsfuut, Dwergaalscholver, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Purperreiger, Ralreiger, Kwak, Woudaap, Lepelaar, Zwarte Ibis en Zeearend zijn hier te bewonderen. Ook broeden hier Krakeend, Zomertaling, Slobeend, Tafeleend en Witoogeend. Witwangstern is hier de algemene moerasstern. Het riet herbergt soorten als Waterral, Snor, Zwartkoprietzanger, Grote Karekiet en Baardman. In de omgeving kunnen volgende soorten voorkomen: Ooievaar, Zwarte Wouw, Bruine Kiekendief, Bijeneter, Hop, Kalanderleeuwerik, Kleine Klapekster, Balkan Orpheusgrasmus en Ortolaan. Dit is nog niet alles, Syrische Bonte Specht, Kleine Bonte Specht, Grijskopspecht, Groene specht en Zwarte Specht bevolken de omringende bossen. Er is ook een educatief centrum waar de nodige informatie te verkrijgen is over dit gebied.
Onderweg hebben we eenmaal gestopt, wat opvalt is dat hier toch ook grootschalige landbouw bedreven wordt. Op de parkeerplaats voor Srebarna heb je een prachtig overzicht op de plas. Alles is echter wel ver weg. We zagen door de telescoop Kroeskoppelikanen die hier broeden en Witoogeenden. Aangekomen bij het bezoekerscentrum, bleek dit dicht te zijn. We zijn naar beneden gelopen om dichter bij het water te komen. Het nestje van een broedende Buidelmees werd ontdekt en uiteraard ook de vogel. Veel Scharrelaars en Wielewalen! Een mooi gebied, maar als we geweten hadden dat dit de oogst was, waren we niet zo’n eind gereden. Na de picknick werd dan ook snel besloten om de Kaap nog te gaan bezoeken. Bij het open stuk net na Balgovera zagen we Kortteenleeuweriken en volop de zeldzame Kalanderleeuweriken. Bij de Kaap aangekomen ging elk busje zijn eigen weg. Wij hebben ons busje voor de slagboom gestald en zijn het veld ingelopen. Er zaten veel Spaanse mussen en Kleine Vliegenvangers, maar ook Ortolanen. Er zat een Zwartkopgors mooi in de top van een boom te fluiten.
Mijn focus ging uit naar een mannetje Kleine vliegenvanger. Deze foerageerde in een struik en ging heel af en toe op een bloem zitten, na een half uur kon ik hem dan ook zodanig fotograferen.
We konden de trek waarnemen van Kleine Zilverreigers en diverse Wespendieven. De Bonte Tapuiten aan de kust waren ook weer te zien. Op een gegeven moment was er paniek, er werd een Velduil gezien. Het beestje was vlakbij in een bosje neergedaald. Na enige tijd konden sommige onder ons deze prachtige vogel zien, de rest heeft de Velduil gemist. Op de Kaap kun je naar beneden waar een watertje ligt tegen een rotswand. Volgens de boeken moet hier een Oehoe zitten. Wij noemden dit gebiedje het paradijs, zo mooi gelegen. Helaas hebben we de Oehoe niet gezien, maar sommige onder ons wel weer een Sperwergrasmus. Ik had de hoop intussen hierop al opgegeven. Terug bij de kust vinden we een Parelduiker. In de schemer zijn we weer naar hotel Venera gereden.
Maandag 16 mei 2011
Alweer de voorlaatste dag. Het noodzakelijke terugrijden begon. Vandaag ontzettend lang in de auto gezeten. De eindbestemming is het museumdorp in Koprivistica. Bij Trojan zijn we de Trojanski Planina, een bergrug overgestoken. De pas ligt op 1648 meter hoogte. Hier hebben we uiteraard gepauzeerd. Het was er wel behoorlijk koud. Dit leverde toch weer een nieuwe soort op, de Waterpieper was hier mooi waar te nemen. We zijn met een aantal mensen naar boven gelopen om op zoek te gaan naar andere soorten echter bleef het bij een Sperwer en diverse Waterpiepers. Hier groeide ontzettend veel Dotters! We rijden verder om toch voor het donker in Koprovistica aan te komen.
Koprovistica
We hadden zelfs nog even tijd om het dorpje te verkennen. Het is een zeer leuk dorpje uit hout opgetrokken. Door het dorpje loopt een watertje waar de Grote Gele Kwikstaart te zien was en uiteraard ook de Waterspreeuw, zelfs met jongen. Het eten in hotel Bashtina Kashta was uitstekend, maar moe door de reis zijn velen bijtijds het bed ingedoken. Morgenvroeg moeten we bijtijds aanrijden om het vliegtuig niet te missen.
Dinsdag 17 mei 2011
Voordat we richting Sofia gaan heeft iedereen het dorpje voor het ontbijt nog bekeken. Wat jammer dat we hier niet langer konden blijven. Zeer de moeite waard. We zagen bij het kerkhof heel toepasselijk Kruisbekken. Maar ook Goudhaan, Vuurgoudhaan, Appelvink en Goudvink lieten zich mooi zien. Maar de tijd drong, zodat we richting Sofia moesten. De auto’s nog even voltanken in de buurt van het vliegveld, iedereen afzetten en auto’s inleveren. Het ging allemaal zeer voorspoedig, zodat we op tijd incheckten en met Wizz-air om 12.55 uur Sofia verlieten. De vlucht ging ook voorspoedig, zodat we een half uur eerder landen op Eindhoven, waar toch de meeste familieleden klaar stonden om ons huiswaarts te brengen.
Een fantastische reis zat er weer op. De vele foto’s zullen weer op een rij gezet worden, zodat we deze reis weer een keer in onze gedachten kunnen beleven en anderen kunnen laten zien dat vogelen in Bulgarije top is. We sloten af met maar liefst 228 soorten. Op www.observado.org (waarnemingen ingevoerd door Peter van de Braak) zijn alle waarnemingen te zien.